Engellilik Çalışmaları Lisansüstü Tez Ödülleri sahiplerini buldu
Bu sene ilk defa verilmeye başlanan Engellilik Çalışmaları Lisansüstü Tez Ödülleri, lisansüstü düzeyde insan hakları yaklaşımına dayanan engellilik çalışmalarını özendirmeyi ve bu çalışmaların akademide daha fazla yer bulmasını amaçlıyor. Ödül töreninin açılış konuşmasını yapan Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Sosyal Politika Forumu Merkezi Müdürü Volkan Yılmaz, ödül törenini engellilik çalışmalarını her sene düzenleyeceklerini belirtti. “İnsan hakları alanında yaşanan gelişmelerle engellilik kişilerin bedenlerine ya da ruhlarına ait bir özellik ya da eksiklik değil, bir toplumsal ilişki olarak düşünülmeye başlandı. Bu ödülün tesis edilmesinde Raoul Wallenberg Enstitüsü ve Sosyal Politika Forumu kadar, engelli hakları aktivistlerinin verdiği insan hakları savunusunun da çok önemli bir yeri var” ifadeleriyle görüşlerini paylaşan Yılmaz, tüm engelli hakları savunucularına ve bilim kurulundaki akademisyenlere teşekkürlerini iletti.
Volkan Yılmaz’ın açılış konuşmasının ardından “Türk Toplumundaki İdealist ve Sağlamcı Normların İçselleştirilmesinin Sorgulanması Yoluyla Engellilik Gururunun Gelişimi: Bir Temellendirilmiş Kuram Çalışması” başlıklı doktora teziyle “Engellilik Çalışmaları Lisansüstü Tez Ödülü”nü almaya hak kazanan Beyza Ünal tezinin sunumunu gerçekleştirdi. Doktorasını Orta Doğu Teknik Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nde tamamlayan Ünal’a ödülü Boğaziçi Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ali Tekcan tarafından verildi.
“Gurur duygusu üzerine inşa edilen bir engelli kimliği mümkün”
“Engellilik Çalışmaları Lisansüstü Tez Ödülü”nün kendisi için hem akademik hem kişisel anlamda çok önemli olduğunu paylaşarak sözlerine başlayan Beyza Ünal, tezinin fiziksel engellilerin engellilik kimliği gelişimini incelemeye dayandığını ifade etti. “Bu çalışmayı fiziksel engelli bireylerin bedenlerini nasıl algıladıklarını ve beden algısının kişiler arası ilişkileri nasıl etkilediği konusuna dair bir merakla başladım. Görüşmelerin tamamlanmasıyla birlikte ortaya çıkan sonuçlar engelli kimliğinin utanç ya da gurur duyguları üzerine inşa edilmesinde bireysel ve toplumsal faktörlerin etkileşiminin önemli bir rolünün olduğunu gösterdi” ifadelerini kullanan Ünal tezinin ortaya çıkış sürecinden ve engellilik çalışmalarına katkılarından bahsetti. Beyza Ünal ayrıca, özellikle toplum tarafından dayatılan bedenin görünümüne ve işlevine dair ayrımcı normların içselleştirilmesinin kimlik gelişiminde ve kişiler arasındaki ilişkilerde olumsuz bir etkisinin olduğunu gözlemlediğini belirtti.
Engelli kişilerin bağımsız yaşayamadığı müddetçe toplumsal normları sorgulayamadığını ve değiştiremediğini ifade eden Beyza Ünal, bağımsız yaşama fırsatı bulanların engelli kimliklerini gurur duygusu üzerine inşa edebildiklerini gözlemlediğini vurguladı: “Aynı zamanda gurur duygusu üzerine inşa edilebilen engelli kimliğinin engellilik meselesi üzerine hak temelli bir bakış açısı sahip olunmasıyla ilgili olduğunu gösterdi. Kişinin sorunu kendinde aramasından vazgeçip bir hak mücadelesine girebilmesi de aslında engelli kimliğinden gurur duymasıyla mümkün.” Beyza Ünal’ın tez sunumunu gerçekleştirmesinin ardından katılımcılar Ünal’a sorularını ilettiler.
“Baskı ve Sömürüyü Sakatlık Üzerinden Anlamak: Keşisimsellik, Artı Nüfuslar ve Radikal İhtiyaçlar” başlıklı teziyle yüksek lisans düzeyinde “Engellilik Çalışmaları Lisansüstü Tez Ödülü”nü almaya hak kazanan Balam Kenter ödülünü Seçici Bilim Kurulu üyesi, İstanbul Üniversitesi Engellilik Araştırmaları Anabilim Dalı Başkanı ve Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Resa Aydın’dan aldı.
Yüksek lisansını Boğaziçi Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde tamamlayan Kenter, baskı ve sömürü kavramlarının ne olduğu ve birbirleriyle tam olarak nasıl ilişkiye geçtikleri sorusunun tezinin temelini oluşturduğunu belirtti. Bu sistemleri anlamak için engellilik çalışmaları ve aktivizminden yararlandığını paylaşan Balam Kenter, tezinde baskıyı önceleyen ve sömürüyü önceleyen olmak üzere iki farklı kurama yer verdiğini ifade etti. “Engelliliğin sömürü içermeyen bir baskı kategorisi ya da baskıcı bir sömürülmeme hali olarak ortaya çıkması aslında madalyonun iki yüzü” ifadeleriyle çalışmasının sonuçlarını paylaşan Kenter, tezinde radikal ihtiyaçlar kavramıyla bağlantılı olarak engellilik ve ihtiyaçlar arasında olumlu bir bağlantı kurmaya çalıştığını dile getirdi. Katılımcıların Balam Kenter’e sorularını yöneltmesi ardından ödül töreni sona erdi.
Haber: Gizem Seher / Kurumsal İletişim Ofisi
