Boğaziçi Üniversitesi’nden Ferhunde Özbay anısına konferans

2015 yılında kaybettiğimiz Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ferhunde Özbay anısına 9 Mart Cuma günü “I. Ferhunde Özbay Anma Konferansı” gerçekleştirildi. “Evlilik, Aile ve Kadın İstihdamı” başlıklı toplantıda bir yandan Ferhunde Özbay’ın akademiye ve hayata kattığı değerler konuşulurken bir yandan da Türkiye’deki kadınların aile ve iş hayatlarında yaşadıkları zorluklar tartışıldı.

Açılış konuşmasını Sosyoloji Bölümü’nden Taylan Acar’ın yaptığı konferans boyunca birçok farklı üniversiteden gelen öğrenciler ve akademisyenler sunumlarını gerçekleştirdi. Katılımcılar kendi araştırmalarını anlatarak Türkiye’deki kadınların aile ve çalışma hayatında yaşadıkları sorunlara dikkat çektiler. Kadın-erkek eşitsizliğinin toplumun her alanında karşımıza çıktığını vurgulayan konuşmacılar Ferhunde Özbay’ın bir akademisyen ve bir feminist olarak cinsiyet eşitliği alanındaki çalışmalarından söz ettiler.

Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Şemsa Özar, konuşmasında Türkiye’deki kadın hareketinin son 40 yılına ışık tutarak hareketin geçtiği aşamalardan ve şu an geldiği noktadan bahsetti. Başlangıç noktası olarak Prof. Dr. Nermin Abadan Unat’ın daha sonra da kitaplaştırılan “Türk Toplumunda Kadın” sempozyumunu alan konuşmasında Özar ev içi ve ev dışı emeğin bütünsellik ile ele alınması gerektiğine vurgu yaptı. Özar, yeni politikalar oluştururken yaşam merkezli düşünmemiz gerektiğinin altını çizdi.

Toplam üç oturumda tamamlanan konferansta aile, evlilik, boşanma, kadın istihdamı, kadınların iş hayatında yaşadığı deneyimler, kadınlık ve beden gibi konular ele alındı. Kadınların iş hayatında maruz kaldığı ayrımcılık, mobbing ve ücret eşitsizliği gibi konular masaya yatırılırken aynı zamanda iş ve özel hayat ayrımının da yavaşça ortadan kaldırıldığının vurgusu yapıldı. Katılımcıların ortak fikirleri arasında iş hayatındaki kadınların aynı zamanda ev işlerini de yapmasıyla birlikte kadın emeğinin sömürülmesi de vardı.

Son konuşmacı olarak çıkan Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim görevlisi Prof. Dr. Kadriye Bakırcı kadınların yargı karşısında da dolaylı ayrımcılığa uğrayabildiğinden söz etti.  İşçi ve işveren uyuşmazlıklarını çözmek için getirilen ‘Arabuluculuk’ sistemini eleştiren Bakırcı, bu sistemin tamamen gizli bir süreç olmasından dolayı kadınlara karşı önyargılı davranılabileceğini ve dolaylı ayrımcılıkların ortaya çıkabileceğini vurguladı.

Özbay 33 yıl boyunca Boğaziçi Üniversitesi’nde ders verdi

1966’da Sosyal Hizmetler Akademisi’nden lisans, 1969’da Hacettepe Nüfus Etütleri Enstitüsü’nden yüksek lisans derecelerini aldı. Sosyoloji doktorasını Cornell Üniversitesi’nde yapan Özbay, 1975’te mezun olunca Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü’nde akademik hayata atıldı. 1982 Ocak ayından, aramızdan ayrıldığı 2015 Nisan ayına kadar Boğaziçi Üniversitesi’nde ders vermeyi sürdürdü. Kadın emeği, aile, sosyal tarih, nüfus dinamikleri ve politikaları, İstanbul’un değişimi konularında çalışmalar yapan Prof. Dr. Ferhunde Özbay bu konularda makaleler yazdı ve çeviriler yaptı.

Prof. Dr. Ferhunde Özbay'ın 30 yıllık bir dönemi kapsayan makaleleri, “Dünden Bugüne Aile, Kent, Nüfus” başlıklı kitapta toplandı.

Özbay, bu kitabı ve amacını şöyle anlatmıştı: “Cumhuriyetin başından bu yana nüfus yapısındaki değişmeler, iktidarlar tarafından, sosyal ve çoğunlukla da ekonomik kaygılarla bir sorun olarak nitelendirildi. Çözüm yolları genellikle erkekleri, egemen kültürel grupları ve üst sınıfları güçlendirme yönünde oldu. İktidarların nüfus ve sosyal yapı arasındaki ilişkilerden çıkarak belirlediği ‘sorun’ alanları buraya aldığım konulardan daha kapsamlı. Refah hizmetlerinin yeniden oluşturulması süreci ve bu süreç içinde benimsenen politikalar takip edildiğinde ‘Nüfus Mühendisliği’nin sınırsız ve ürkütücü boyutlarını görmek ve bunları sergilemek için daha çok ve daha yoğun emeğe gereksinim var. Bu kitapta sorduğum soruların ve yıllar içinde aradığım cevapların, gitgide karmaşıklaşan iktidar tekniklerine karşı yapılacak araştırmalara ilham vermesini umuyorum.’’ 


Haber: Serdar Yetkin / Kurumsal İletişim Ofisi

Fotoğraflar: Kenan Özcan